आईनी माझा हाथ हातामध्ये घेतला आणि पुन्हा बोलू लागली......
‘सुरुवातीला मी फक्त तुला थोडी हवा द्यायची अस ठरवलं होत कारण तू अजून इतका मोठा झाला आहेस कि नाही या बद्दल माझ्या मनामध्ये शंका होती. अर्थातच प्रत्येक आईला आपल मुल लहानच वाटत असत आणि मला देखील तू शारीरिक शृंगाराच्या बाबतीत खूपच लहान वाटत होतास पण तू तर माझ्याही पुढे निघालास. ब्लू फिल्म बघून तुला यातले बरेच काही ज्ञान मिळाले होते पण मला चिंता होती कि ते ज्ञान कोरडेच राहते कि काय त्यात प्रेमाचा ओलावा येतो कि तुझ्या बाबांसारखा तू पण रुक्ष निघतोस. तुला तसा न होऊ देण्यासठी मी तुला साथ देण्याच ठरवलं होत पण झाल उलटच तुझ्या मनामध्ये माझ्याच मनातील भावना उतरलेल्या मला दिसल्या तू माझ्या शरीराकडे आकर्षित झाला होतास पण त्यामुळे तू माझ्याबद्दल तुझ्या मनात असलेली आदराची, प्रेमाची भावना दाबून टाकली नव्हतीस. उलट शारीरिक जवळीक झाल्यामुळे तू माझ्यासोबत या बाबती मध्ये पण खुलून वागू लागला होतास. जसे कि मला कामा मध्ये मदत करणे, माझ्या बद्दल विचार करणे, माझ्या साठी फुल आणणे खर सांगू बेटा तुझ्या त्या सगळ्या गोष्टींमुळे मला इतके बरे वाटत होते माझ्या मनाला इतक्या सुखद संवेदना मिळत होत्या कि मी सांगू शकत नाही. शारीरिक सुख एक गोष्ट असते आणि मानसिक सुख दुसरी तुझ्या सोबत मी दोन्ही अनुभवत आहे तेही अगदी मनसोक्त.....
आता हे सगळ रामायण तुला सांगण्याच काय कारण होत असा प्रश्न तुझ्या मना मध्ये येत असेल...’
खर तर माझ्या मना मध्ये असा कोणताच प्रश्न आला नव्हता आई ज्या स्तरावर विचार करत होती मी त्याच्या आसपास सुद्धा नव्हतो. पण जर शरीरसुख वय नसताना उपभोगत आहे तर विचार पण त्याच लेवल चे करावे लागणार होते मला.
‘हे सगळ तुला या साठी सांगितलं कि तुला असे नको वाटायला कि मी माझ्या शारीरिक गरजेसाठी तुझा उपयोग करून घेतला किंवा आता या क्षणी स्वताच्या मुला सोबत संबंध ठेवले म्हणून समाजाच्या दृष्टीनी चारित्र्यहीन ठरले असते तशी तुझ्या नजरेत नको ठरायला. आपले संबंध किती दिवस राहतील आणि पुढे कसे जातील हे मला माहिती नाही बेटा पण मला तुझ्या नजरेत माझ्या बद्दल हिणकस, घाणेरडी भावना आलेली अजिबात सहन होणार नाही..... एखादे वेळी तुझ्या बाबांना आपले संबंध कळले तरी मी त्यांना उत्तर देऊ शकते पण तुझ्या नजरेतले माझे आदराचे स्थान जर ढळले तर मी स्वताला माफ नाही करू शकणार.....’
आईचा आवाज जड होऊन तिच्या डोळ्यांच्या कडा ओल्या झालेल्या मला दिसल्या. मी माझ्या दोन्ही हातानी आईचे हाथ पकडले आणि तिच्या डोळ्यात डोळे घातले
‘आई...... तू जे बोललीस त्यातील बराचसा भाग मला कळला नाही हे खरे आहे आणि त्याचा अर्थ मला लागत नाहीये आत्ता पण पुढे नक्कीच कळेल. पण तुला एक गोष्ट मात्र नकीच सांगेल ग..... माझ्या मनामध्ये तुझ्याबद्दल कधीच तसल्या भावना येणार नाहीत ज्या तू बोलून दाखवल्या आहेस..... अग मला तर त्यांचा अर्थ देखील निट नाही समजत अजून.... मला जाणून घेण्यातही काही रस नाहीये..... मला फक्त आणि फक्त तुला सुख द्यायचे आहे आणि जर तू म्हटलीस कि यापुढे मला हाथ सुद्धा नको लाऊ त्यातच माझे सुख आहे तर मी नाही लावणार ग आई तुला हाथ... आणि या साठी मी कधीच तुला दोष नाही देणार..... तू माझ्यासोबत स्वप्नात देखील वाईट काही करू शकत नाही हे मला माहिती आहे. त्यामुळे कोणत्याहि कारणासाठी तू मला काहीही समजून सांगायची गरज नाहीये....फक्त तू माझ्या सोबत नेहमी राहा माझ्या साठी इतकेच खूप आहे..... आणि माझ्याकडून काही चूक झाली तर मला शिक्षा करण्याचा पण तुझा अधिकार आहे आई त्यात तिळमात्र बदल झालेला नाहीये...’
माझा हा थोडासा फिल्मी आणि लांब लचक डायलॉग ऐकून आईच्या चेहऱ्यावर हसू फुलले. तिने तिच्या पदारानी डोळ्यांच्या ओल्या कडा पुसल्या आणि दोन्ही हातामध्ये माझा चेहरा घेऊन प्रेमानी माझ्या डोळ्यात पाहू लागली.
‘बाई ग बाई कित्ती ग समझदार आहे माझ बच्चू...... इतका समझदार मुलगा पूर्ण गावात कोणाचा नसेल बाई....’
आईनी माझ्या चेहऱ्यावरून बोटे फिरवून म्हातार्या मोडतात तसे कपाळावर बोटे मोडली....
‘अजून एक मुलगा आहे ना माझ्या इतकाच समझदार आई........’
आई माझ्या कडे प्रश्नार्थक नजरेनी पाहू लागली......
‘अग आपला लक्ष्मण नाही का.........’
माझ उत्तर ऐकून आई खुदकन हसली आणि मग तीच ते हसू खळखळून हसण्यामध्ये रुपांतरीत झाल. तिच्या मनावरचा एक खूप मोठा ताण कमी झाल्याच तिच्या चेर्याकडे पाहून वाटत होत.
एव्हाना बरीच दुपार टळून गेली होती आई आणि मी अजून थोडावेळ अश्याच इकडच्या तिकडच्या गप्पा मारत बसून राहिलो आणि मग आई मला घेऊन घराकडे जाऊ लागली. यावेळी तिने मला गावाच्या अगदी मधल्या भागातून नेले होते. बर्याच ओळखीच्या लोकांसोबत आईच्या भेटी झाल्या काही गप्पा झाल्या आणि मग शेवटी आम्ही घराकडे निघून आलो.
आई आणि मी घरी पोहोचलो तेव्हा बरीच संध्याकाळ झालेली होती आणि मामी घरी आलेल्या दिसत होत्या. दारा समोरच्या ओट्यावर एक पाय पसरून त्या बसलेल्या होत्या. शेतातून ताजाताजा आणलेला भाजीपाला त्या निवडत होत्या. हाथ पाय धुवून आई मामींकडे जाऊन बसली आणि मी अंगणातल्या बाजीवर आडवा झालो. घरामध्ये लक्ष्मण किंवा मामा दोघेही दिसत नव्हते.
‘का वो वन्स....... बराच उशीर केला तुमी तर.... म्या कावा धरण वाट बघतीया.....’
आई बसताच मामींनी पहिला प्रश्न टाकला. असे होणार आहे हे जणू आईला आधीच ठाऊक होते आणि ती तयारीत असल्या प्रमाणे चेहऱ्यावर नेहमीचे स्मित हास्य घेऊन बोलली.
‘हो ना...... वेळ कशी निघून गेली समजलेच नाही...... त्यात गावातल्या बायका काही सोडतच नव्हत्या.... तुला येऊन किती वेळ झाला??? आणि लक्ष्मण, दादा कुठे आहेत???’
आईनी मामींचा प्रश्न परतवून लावत तिच्यावरच प्रतीप्रश्नाचा मारा केला.
‘हे काय तुमच्या पुढयातच तर आले म्या..... लक्षु ढोरांना बांधत हाये मग गोठयात...... आण तुमच भाऊ बसल असतील येशीत गप्पा झोडीत....’
बोलन चालू असतानाच आईसुद्धा भाजी निवडायला लागली.
‘आण ह्यो का पसरलाय आल्या आल्या...... वन्स लयी दामटला वाटत तुमी आज याला..... हिकडून तिकड न तिकडून हिकड.....’
मी लगेच मामींकडे बघू लागलो मामी फिदीफिदी हसत होत्या आणि आई पण त्यांना साथ देत होती.
‘अग मग आलाच कशाला आहे तो गावाला...... गाव बघायला नाही तर काय नुस्त झोपायला.....’ माझ्या एवजी आईनीच उत्तर दिल आणि माझ्याकडे पाहून गालात हसली.
‘काय मंग....... कसा वाटला आईचा गाव??? तुमच्या गावा सारखा झाक नाय म्हणा.......’ मी काहीही न बोलता फक्त हातानी सुंदर अशी मुद्रा करून मामींना दाखवली.
‘आवडणारच ना..... आईला जे आवडत तेच लेकराला आवडत..... सगळीकडे घेऊन गेले होते त्याला मी..... जुन्या मंदिरात, शाळेत आणि येताना गावामधून आले...... सगळ्या मावश्या काक्या यांचे घर दाखवले जिथे जिथे मी लहानपणी जात होते..... थोडक्यात मी माझ्या पोराला माझ लहानपण दाखवले आज......आता पायी फिरून दम लागला असेल त्याला..... म्हणून तर आल्या आल्या आडवा झाला......’ पुन्हा दोघी बायका मिळून हसू लागल्या आणि त्यांच्या पुढे गप्पा सुरु राहिल्या फलानी भेटली का टमकी काय बोलली, मी निवांत पडून त्यांच्या गप्पा नुसत्या या कानातून ऐकून दुसर्या कानातून काढून टाकत होतो. थोड्या वेळानी लक्ष्मण माझ्या बाजूला येऊन बसला आणि माझ्या सोबत सांकेतिक हातवारे करून बोलू लागला मी पण त्याच पद्धतीने उत्तरे देत होतो. राहून राहून माझ्या डोळ्यांसमोर झोपडीमध्ये मामींना जबरदस्त दणके देणारा लक्ष्मण तरळून जात होता आणि मी कधी मामींच्या चेहर्याला तर कधी लक्ष्मणच्या चेहर्याला बघत होतो.
कोणालाही स्वप्नात देखील वाटल नसत कि त्या दोघांमध्ये असे नाते देखील आहे. माझे आणि आईचे देखील काय वेगळे होते. घरी येताना आईने मला सगळ्या गावातून आणले होते जवळपास अर्ध्याहून अधिक घरातील बायका माणसांसोबत माझी ओळख ‘माझा मुलगा आहे बर का....’ अशी करून दिली होती. त्यांना तरी कुठे माहित होत कि माझ आणि आईच नात वेगळ आहे. लक्ष्मण सोबत बोलत असतानी माझ मन मात्र या गोष्टींचा विचार करत होत. विचार करता करता माझ्या लक्षात आल कि लक्ष्मण काय किंवा मी आमचे आमच्या आयांसोबत असलेले शारीरिक संबंध जोपर्यंत आमच्या पुरतेच माहिती आहेत तो पर्यंतच पवित्र आहेत. बाहेरच्या जगामध्ये यांना मान्यता तर नाहीच आणि पवित्रता तर अजिबात नाही. त्यामुळे या बाबत गुप्तता पाळणे अतिशय आवश्यक आहे.
बराच वेळ बायकांची बडबड सुरु होती मी आणि लक्ष्मण देखील काही वेळ हातवारे करत बोलत होतो मग तो ‘आत्ता येतो’ अशी खूण मला करून निघून गेला. थोडावेळानी मामा सुद्धा घरी आला आणि त्यांनी माझी विचारपूस केली आणि आई जवळ जाऊन एका खुर्चीवर बसला. मामा आल्याबरोबर मामी जेवणाची तयारी करण्यासाठी निघून गेल्या. आता आई आणि मामा यांच्यात गप्पा सुरु झाल्या होत्या. मधेच विषय बाबांकडे वळला आणि आईचा चेहरा थोडासा उदास झाला. आई मामांकडे बाबांची तक्रार करू लागली ‘माझ्याकडे लक्षच देत नाही कोणतीच गोष्ट ऐकून घेत नाही माझ्याबद्दल काहीच माया नाही वगैरे वगैरे’ हे माझ्या साठी नवीन होते कारण या आधी अस काही बोलायचे असल्यास आई मला काहीपण बहाणा करून दुसरेकडे जायला सांगायची पण आता ती माझ्यासमोरच सगळ बोलत होती. मामा आईला समजावून सांगत होता आणि आई मान खाली घालून भाजी निवडता निवडता ऐकत होती.
थोडा वेळ असाच गेला लक्ष्मण बाहेरून परत आल्यावर मामींनी आम्हाला जेवायला बसायला सांगितले पण मामा ‘म्या जेवतो नंतर तुम्ही घ्या जेवून’ असे बोलून बाहेर निघून गेला. मग मी आणि लक्ष्मण सोबत जेवायला बसलो. पायपीट केल्यामुळे मला थकवा जाणवत होता त्यामुळे मी लवकर झोपण्याचा विचार करत होतो पण मामींनी माझी आणि आईची एकत्र झोपण्याची व्यवस्था केली होती तेही वरच्या मजल्यातील खोलीमध्ये. हे ऐकून तर माझी झोप उडून गेली कारण आता मला आणि आईला वेळ मिळणार होता.
आमचे जेवण झाल्यावर देखील आई आणि मामी यांच्यात गप्पा सुरूच होत्या मी मात्र पेंगुळल्या डोळ्यांनी खाटेवर पडून होतो. लक्ष्मण त्याच्या रूम मध्ये जाऊन झोपला होता बहुतेक पण मामा अजूनही घरी परत आलेला दिसत नव्हता. शेवटी आईनी मला वरच्या खोलीमध्ये जाऊन झोपायला सांगितले. मी डोळे चोळत उठलो आणि जीन्यारून चालत वरती जाऊ लागलो शेवटच्या पायरीजवळ गेल्यावर मी थांबलो आणि वाकून खाली पाहू लागलो मला आईला ईशारा करून लवकर वर ये सांगायचे होते आणि काय आश्चर्य आईला देखील ते कळले तिने मामी सोबत बोलता बोलता मान वळवून माझ्याकडे बघितले आणि डोळ्यानीच ‘मी येते लवकर’ असे सांगितले.
मी खुश होत वरती आलो. वरच्या मजल्यावर मामानी खाली होत्या तश्याच रूम्स बनवल्या होत्या त्यातलीच एक रूम आज आम्हाला मिळणार होती. बाकीच्या रूम कडी लाऊन बंद होत्या. मी दार उघडून रूम मध्ये आलो. रूम बर्यापैकी स्वच्छ केलेली दिसत होती. भिंतीला खेटून एक जुनाट लाकडचा टेबल आणि त्यावर आरसा होता त्याच्या अगदी समोर एक जुनाट लाकडी पलंग आणि त्यावर अंथरलेली खेड्यात असते तसली ओबडधोबड गादी. दोन उश्या आणि दोन मोठ्या गोधड्या देखील होत्या ठेवलेल्या त्यातील एक उचलून मी गादीवर अंथरली आणि दुसरी पायथ्याशी ठेवली जर थंडी वाजली तर अंगावर घेण्यासाठी.
आता आई कधी वर येते याची वाट पाहत खाटेवर बसून राहावे असा विहार करून मी माझ बुड खाटेवर टेकवले तोच खाटेचा ‘क्क्क्कक्क्ररर्र्र्रर्रर्र्र्र’ असा आवाज झाला. मी लगेच उठलो आणि हळूच खाट हलवून पहिली तर ती मागे पुढे हलत होती आणि सोबतच आवाज देखील करत होती. आता असली आवाज करणारी खाट मला आईसोबत झोपायला कशी चालणार होती. गावाकडच्या रात्रीच्या निरव शांततेत आमच्या या खाटेचा आवाज चांगलाच घुमला असता. कारण आई आणि मी काही शांत नव्हतो झोपणार यावर. मी तर डोक्याला हाथ लाऊन बसलो कि आता कसे होणार माझ डोकच काम करत नव्हते.
इतक्यात आईच्या पैंजणाचा आवाज माझ्या कानावर आला. आई बहुतेक जिना चढून वर येत होती. दार लोटून आई रूम मध्ये आली तिच्या हातात तांब्या भरून पाणी आणि एक छोटा गिलास पण होता.
‘अरे असा का बसलास डोक्याला हाथ लाऊन???? डोक दुखत आहे का बेटा???’ तांब्या टेबल वर ठेवत आई काळजीच्या सुरात बोलली.
‘ये तू पण बस या खाटेवर मग तुला कळेल....’ मी आईचा हाथ धरून तिला माझ्या बाजूला बसवले. माझ्यापेक्षा आईच वजन साहजिक जास्त होत त्यामुळे आवाज देखील जास्त आला. आवाज ऐकून एक क्षण आई माझ्याकडे पाहू लागली आणि पुढच्याच क्षणी तोंडावर हाथ ठेऊन फिदीफिदी हसू लागली. मी मात्र तिच्या तोंडाकडे नुसता बघत बसलो.
‘काय ग आई..... मला इथे टेन्शन आलाय आणि तुला मात्र हसू येत आहे.......’ तोंड फुगवून नाराजीच्या सुरात मी बोललो.
‘हिहीही...... आता यात टेन्शन घेण्यासारखं काय आहे बर..... तुलाच वेगळी रूम पाहिजे होती ना आईसोबत झोपायला..... मग मिळाली आता रूम....’ आपले हसू आवरत आई बोलत होती तरी बोलताना मध्ये मध्ये तीच हसू मिसळत होत.
‘अग पण या खाटेवर तुझ्या सोबत जर मी झोपलो ना तर या घरातलेच नाही तर अख्या गावातल्या लोकांना रात्रभर झोप नाही येणार...... इतका मोठा आवाज काढत आहे हि खाट.....’ जराश्या रागातच मी बोललो पण माझा राग पाहून आईला अजूनच हसू आल आणि ती पुन्हा तोंडावर हाथ ठेऊन हसू लागली.
पुन्हा काही वेळ आईला हसू आवरायला लागले आणि ती काही बोलणार इतक्यात खालून काही आवाज येऊ लागले. मी आणि आई खाली न उतरता दारामध्ये उभे राहून पाहू लागलो. मामा बहुतेक दारू पिऊन घरी आला होता. अंगणाच्या गेट पासून मी मघाशी झोपलो होतो त्या खाटे पर्यंत तो झोकांड्या खात आला होता. खाटेवर न बसता सरळ आडवाच झाला तो त्याचा आवाज ऐकून मामी बाहेर आल्या आणि त्यांच्या जवळ जाऊन हळू आवाजात बोलू लागल्या. मामा अगम्य अश्या भाषेत तिला उत्तर देत होता बहुतेक मामींना याची सवय होती त्यामुळे त्यांना कळाले होते मामा काय बोलला ते. आईनी मला ईशारा केला आत चालण्याचा आणि तिने हळूच आवाज न करता दार लाऊन घेतले.